Programy wsparcia in vitro w Katowicach - przegląd dostępnych opcji

Po tym, jak w 2016 roku zlikwidowano pierwszy rządowy program obejmujący niepłodne pary w całej Polsce, aż do tego roku Katowice nie miały finansowania leczenia in vitro. Miasto nie zdecydowało się, by iść w ślady niektórych innych miast województwa śląskiego i uruchomić miejski program in vitro w Katowicach, choć takie propozycje na przestrzeni lat kilka razy się pojawiły i były przez władze Katowic analizowane.

Swoje wsparcie finansowe in vitro, obejmujące zarówno Katowice, jak i całe województwo śląskie, niepłodnym parom zaoferował za to Śląski Urząd Marszałkowski. W założeniu możliwość finansowania leczenia in vitro miała być możliwa od ubiegłego roku. To jednak się nie udało i program ruszył dopiero w marcu 2024. Wcześniej, bo w grudniu 2023 r. prezydent podpisał z kolei ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, potocznie zwaną ustawą o dofinansowaniu in vitro. Tym samym pary borykające się z niepłodnością mieszkające w Katowicach zyskały dwie nowe możliwości finansowania leczenia in vitro.

Dla kogo dofinansowanie in vitro w Katowicach?

Kto nie chciał lub nie mógł czekać na start rządowego programu in vitro, mógł od marca rejestrować się w programie uruchomionym przez województwo śląskie. Na tamten moment była to jedyna możliwość uzyskania wsparcia finansowego, jeśli chodzi o Katowice. Od 1 czerwca weszło w życie ogólnopolskie finansowanie leczenia in vitro z budżetu państwa i dziś to główne wsparcie finansowe, z jakiego korzystają mieszkańcy Katowic borykający się z problemem niepłodności. Aby zakwalifikować się do programu, trzeba jednak spełnić kilka warunków. Pierwszy z nich, który wynika wprost z zapisów ustawy o leczeniu niepłodności, to bycie w związku. Program skierowany jest do par, które są małżeństwem lub pozostają we wspólnym pożyciu. Aby to udokumentować, wystarczy deklaracja. Drugim ograniczeniem jest wiek. Dotyczy to obojga partnerów. W przypadku mężczyzn górna granica jest jedna i wynosi 55 lat. U kobiet wiek, w którym można przystąpić do programu, jest zróżnicowany w zależności od tego, czy para decyduje się na procedurę z wykorzystaniem komórek jajowych partnerki, czy też będzie korzystać z dawstwa oocytów lub zdecyduje się na adopcje zarodka.

W tym pierwszym przypadku kobieta może zakwalifikować się do programu do 42 r. ż., a w przypadku dawstwa - do 45 r. ż.

Istotnym kryterium branym pod uwagę w procesie kwalifikacji jest historia leczenia niepłodności podejmowana przez parę w czasie ostatniego roku poprzedzającego chęć skorzystania z rządowego wsparcia in vitro. Partnerzy muszą przedstawić dokumentację medyczną poświadczającą stwierdzenie niepłodności lub nieskuteczne próby jej leczenia. Zgodnie z założeniami programu leczenie niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego można wdrożyć, jeśli zawiodły wszystkie inne dostępne metody lub gdy zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, para nie ma możliwości uzyskania ciąży w wyniku innego leczenia.

Dużym ułatwieniem dla par z Katowic jest fakt, że mogą skorzystać z leczenia w ramach programu na miejscu. Jednym z realizatorów programu rządowego wybranym w konkursie jest klinika leczenia niepłodności Gyncentrum w Katowicach, która mieści się w samym centrum Katowic. To tu para może zgłosić się na wizytę kwalifikacyjną i podjąć leczenie. Co ważne, program zakłada finansowanie całej procedury in vitro. To oznacza, że refundowana jest także kwalifikacja par, wszystkie niezbędne badania oraz wszystkie części procedury in vitro.

Klinika Gyncentrum od pierwszego dnia obowiązywania rządowego programu kwalifikowała pary do zabiegów in vitro. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Już po miesiącu katowicka placówka mogła pochwalić się pierwszymi ciążami w ramach programu, a ich liczba systematycznie rośnie w miarę upływu czasu i zgłaszania się kolejnych par.

Rządowe czy samorządowe- jakie wsparcie in vitro w Katowicach?

Rządowy program jest przewidziany do 31 grudnia 2028 r. Przeznaczono na niego 500 mln zł w każdym roku. Łącznie to 2,5 mld zł. To kwota wystarczająca do tego, aby pomóc wszystkim niepłodnym parom z Katowic. Nie warto jednak zwlekać z decyzją o przystąpieniu do programu, gdyż pula dostępnych środków jest przeznaczona na wsparcie finansowe in vitro w całej Polsce, a chętnych nie brakuje. Według różnych szacunków niepłodność to problem, który dotyczy około 10-16% par w Polsce.

Mimo startu rządowego programu samorząd województwa śląskiego nie wycofał się ze swoich planów pomocy. Na realizację i promocję programu pod nazwą „Wsparcie leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego — in vitro dla mieszkańców województwa śląskiego na lata 2023-2026" zaplanowano 20 mln zł.

Co ważne para nie może brać udziału w obu programach jednocześnie, ale rządowy program nie wyklucza par, które już wcześniej korzystały z procedury in vitro. Nie ma tu znaczenia czy leczenie finansowały same, czy korzystały z programu finansowanego przez samorząd.

Także pary, które mają już utworzone i kriokonserwowane zarodki z poprzednich procedur, mogą skorzystać z możliwości ich transferowania w ramach programu. Według informacji podanych na stronie rządowego programu https://invitro.gov.pl/ obowiązuje tu kryterium wieku takie samo, jak przy korzystaniu z dawstwa zarodka tj. kobiety do 45. roku życia, mężczyźni do 55. roku życia.

Jednym z argumentów przemawiających za wdrożeniem programu samorządu województwa śląskiego była systematycznie zmniejszająca się liczba mieszkańców Śląska. Przykładem dynamicznego wyludniania się województwa jest właśnie stolica regionu, czyli Katowice. Miasto, w połowie lat 90. Liczyło ponad 350 tys. mieszkańców, obecnie to niewiele ponad 280 tys. Wśród przyczyn, których z pewnością jest kilka, nie sposób pominąć ujemnego przyrostu naturalnego.

Finansowanie leczenia in vitro może w pewnym stopniu zahamować ten trend. Nie dotyczy to jedynie Katowic czy województwa śląskiego, ale całej Polski. Dlatego tak ważne jest umożliwienie otrzymania wsparcia finansowego przez pary, które marzenia o dziecku musiały odłożyć ze względu na sytuację materialną. Finansowanie in vitro ze środków publicznych pozwala na równy dostęp do tej procedury dla par borykających się z niepłodnością, bez względu na miejsce zamieszkania i zasobność portfela.