Porażenie - paraplegia, tetraplegia, hemiplegia. Przyczyny, rodzaje i leczenie paraliżu

Porażenie a niedowład - różnice

Porażenie oznacza całkowitą niezdolność do wykonywania ruchów poszczególnymi mięśniami lub ich grupą. Może obejmować jedną, obie lub wszystkie kończyny, a także dotyczyć głowy i tułowia. Porażenie jest zamiennie nazywane paraliżem - od łacińskiego określenia paralysis. Niedowład natomiast polega na ograniczeniu zakresu ruchów lub zmniejszeniu siły mięśni - jest on niejako stanem pośrednim pomiędzy prawidłową czynnością ruchową a porażeniem.

Paraplegia - objawy i rehabilitacja porażenia poprzecznego

Porażenie poprzeczne, inaczej paraplegia lub diplegia, to schorzenie neurologiczne, w którym dochodzi do porażenia dwóch kończyn - najczęściej dolnych. Paraplegia jest spowodowana uszkodzeniem rdzenia kręgowego na poziomie lędźwiowym lub piersiowym. Skutkiem urazu dolnego odcinka kręgosłupa jest zazwyczaj paraliż nóg, ale uszkodzenie górnego odcinka może przyczyniać się do problemów z poruszaniem kończynami górnymi czy oddychaniem.

Paraplegia objawia się nagłym paraliżem kończyn, co wiąże się z utratą i zaburzeniami czucia oraz odruchów. Występuje jako konsekwencja uszkodzenia kręgosłupa, bywa też stwierdzana u osób cierpiących na stwardnienie rozsiane, przy guzie rdzenia lub w wyniku urazu mózgu. Porażenie może jednak pojawić się samoistnie, rozwijając się od pewnego momentu życia - w takiej sytuacji mamy do czynienia z paraplegią spastyczną, która może być dziedziczona lub uwarunkowana genetycznie.

Leczenie paraplegii polega przede wszystkim na długotrwałej i intensywnej rehabilitacji. Fizjoterapię warto rozpocząć możliwie najwcześniej, co daje szanse, by zapobiec rozwojowi zmian wtórnych, odleżynom czy zanikom mięśni. Systematyczna rehabilitacja pozwala zachować bądź poprawiać osiągniętą sprawność fizyczną i umożliwia pacjentowi samodzielną egzystencję.

Tetraplegia - objawy i leczenie paraliżu czterokończynowego

Tetraplegia to paraliż czterokończynowy, obejmujący w różnym stopniu wszystkie kończyny. Porażenie może na różnych obszarach mieć inne nasilenie, a w skrajnych przypadkach nawet utrudniać oddychanie. Najczęściej tetraplegia jest następstwem uszkodzenia kręgosłupa lub rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym, ale paraliż może też wystąpić jako konsekwencja innych chorób lub wrodzonych zaburzeń.

Zakres porażenia jest uwarunkowany tym, w którym kręgu doszło do urazu - im wyżej jest on zlokalizowany, tym większy jest paraliż. W zależności więc od tego, który kręg został uszkodzony, tetraplegia może mieć nieco inne objawy.

Tetraplegia jest schorzeniem wymagającym specjalistycznego leczenia, jednak powrót do stanu sprzed urazu jest niemożliwy. Leczenie ma na celu przede wszystkim utrzymanie funkcji życiowych na jak najwyższym poziomie. Niezwykle istotnym elementem terapii jest rehabilitacja, której sparaliżowany powinien być poddawany możliwie jak najdłużej.

Początkowo fizjoterapia jest ukierunkowana na zniwelowanie ryzyka powstawania odleżyn, przykurczy i powikłań płucnych. Kolejny krok w procesie rehabilitacji to utrzymanie jak najlepszej ruchomości w stawach i kontrola czynności wydalniczych. Na ostatnim etapie zaś ćwiczenia pozwalają przygotować chorego do samodzielnego życia.

Hemiplegia - porażenie połowicze. Czym jest i co je powoduje?

Innym rodzajem paraliżu jest hemiplegia, czyli porażenie połowicze, w przebiegu którego niemożliwe jest wykonywanie ruchów po jednej stronie ciała. Hemiplegia bardzo często jest spowodowana przez udar mózgu - tego rodzaju paraliż może wystąpić wskutek zarówno udaru niedokrwiennego, jak i krwotoku wewnątrzczaszkowego. Porażenie połowicze może mieć też szereg innych przyczyn, w tym m.in.:

• krwotok podpajęczynówkowy,
• uraz głowy,
• schorzenia związane z procesami demielinizacji, np. stwardnienie rozsiane,
• neuroinfekcje, np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• nowotwory ośrodkowego układu nerwowego,
• stwardnienie zanikowe boczne.

Leczenie hemiplegii koncentruje się wokół przyczyny paraliżu - w zależności od schorzenia wdraża się właściwą dla niego terapię. Niekiedy jednak leczenie przyczynowe nie jest możliwe. W takim przypadku niezwykle istotna staje się rehabilitacja, która pozwala zwiększyć sprawność chorego.

Porażenie wiotkie i spastyczne - czym się charakteryzuje?

Porażenia możemy podzielić nie tylko ze względu na ich zakres - tu wyróżniamy m.in. paraplegię, tetraplegię i hemiplegię - ale również rodzaj uszkodzeń. Biorąc pod uwagę drugie kryterium, wymieniamy:

• porażenie spastyczne - jest wynikiem uszkodzenia elementów zawiadujących ruchem w ośrodkowym układzie nerwowym. Występują wzmożone napięcie mięśniowe i odruchy patologiczne, nie ma natomiast zaników mięśniowych. Spastyczność mięśni może towarzyszyć stwardnieniu rozsianemu, udarowi mózgu czy mózgowemu porażeniu dziecięcemu;
• porażenie wiotkie - pojawia się wskutek uszkodzenia nerwów doprowadzających impulsy do mięśni. W tym przypadku napięcie mięśniowe jest słabe, brak jest odruchów, a z czasem dochodzi do zaniku mięśni.

Porażenie ma znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie osoby cierpiącej na to schorzenie. I choć powrót do pełni zdrowia jest niemożliwy, leczenie i intensywna rehabilitacja pozwalają poprawić nie tylko sprawność chorego, ale przede wszystkim jakość jego życia.

Artykuł przygotowany we współpracy z zywieniemaznaczenie.pl

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.