Bielsko-Biała dla młodych. Przedstawiono założenia programu

Przygotowany przez fundację dokument zawiera propozycje działań w wybranych obszarach na rzecz młodych ludzi w Bielsku-Białej, zmierzających do powstrzymania spadku liczby młodych mieszkańców miasta. Na zlecenie Wydziału Promocji i Sportu opracowała go Fundacja Zróbmy.To przy udziale ekspertów i samych młodych ludzi. Opracowanie bazuje na Raporcie z badań dotyczących potrzeb i sytuacji młodych ludzi w Bielsku-Białej wraz z diagnozą stanu aktualnego w kontekście trendu depopulacji, opracowanym w 2019 roku.

Zaproponowane w programie rozwiązania skierowane są do młodych ludzi w wieku 15-30 lat i odpowiadają na ich realne oraz rzetelnie zdiagnozowane potrzeby. Niektóre z nich bazują na sprawdzonych rozwiązaniach i dobrych praktykach zarówno z Polski, jak i zagranicy, wyszukanych w trakcie obszernych badań. W ich wypracowaniu brali również udział młodzi ludzie, opiniując i konsultując propozycje, dzięki czemu program jest oparty na ich perspektywie i doświadczeniach.

Ostatnim etapem opracowania dokumentu było zaprezentowanie go władzom miasta, a także szefom wydziałów i instytucji, których zakres zadań związany jest między innymi z młodzieżą.

- Zależy nam na tym, aby młodzi ludzi do nas wracali i doceniali to, co mamy dla nich na miejscu, naszą ofertę skierowaną do nich - mówił na początku spotkania prezydent Klimaszewski.

Propozycja stworzenia programu padła dwa lata temu. - Skoro jesteśmy miastem zrównoważonym i tyle robimy dla starszych mieszkańców, to dla równowagi może więcej powinniśmy też robić dla młodych - dodała naczelnik Wydziału Promocji i Sportu Anna Zgierska.

Fundacja Zróbmy.To, która stworzyła program dla młodych z Bielska-Białej, działa od 2014 roku. Jej głównym działaniem jest projekt redakcjaBB, czyli magazyn w całości robiony przez młodych ludzi. Lada dzień premierę będzie miał jego 11 numer.

- W naszej pracy, na każdym etapie, stawiamy na zaangażowanie młodzieży w proces decyzyjny. Nie inaczej było przy okazji tworzenia programu na rzecz młodych ludzi w Bielsku-Białej w kontekście depopulacji. Na każdym etapie współpracowaliśmy z młodymi ludźmi, którzy w licznej grupie angażowali się w tworzenie tych propozycji, ale też później recenzowali je. Na dzisiejszym spotkaniu przedstawimy główne założenia. Niektóre z nich są bardzo ambitne - mamy tego świadomość, ale stwierdziliśmy, że skoro jest szansa, aby się nimi podzielić, to korzystamy z niej - mówiła Maja Dębowska, przedstawicielka fundacji.

Punktem wyjścia programu był problem depopulacji, czyli wyjazdów młodych ludzi w grupie wiekowej 15-29 lat z Bielska-Białej. Depopulacja jest problemem nie tylko naszego miasta, to, jak się okazuje, trend ogólnoświatowy. Stworzony przez fundację program pokazuje, jak z nim walczyć i próbować go zahamować.

Prace nad programem fundacja zaczęła w ubiegłym roku od sprawdzenia, jak wygląda sytuacja młodych ludzi w Bielsku-Białej. Badania zostały przeprowadzone na dużej próbie- ankietę wypełniło 2.000 młodych osób. Byli to uczniowie różnych szkół. Po analizie ankiet odbyły się pogłębiające warsztaty badawcze, w których wzięło udział 140 osób.

Program rozróżnia dwa konteksty - z jednej strony zatrzymywania młodych ludzi, tych którzy mieszkają w Bielsku-Białej, ale też tych, którzy się tu uczą. Prawie połowa uczniów bielskich szkół jest bowiem spoza miasta. Całość działań w jego ramach została podzielona na cztery grupy: Kierunek 1: Miasto Rozwijające (Się), Kierunek 2: Miasto Twórcze i filary - niwelowanie barier i Bielsko-Biała Młodych.

Kierunek 1: Miasto Rozwijające (Się)

Tu zostały zapisane działania mające na celu zwiększenie oporu przed wyjazdem i zmotywowanie do osiadania. Ich adresatem są osoby, które w Bielsku już są - mieszkają, uczą się, a pochodzą z mniejszych miejscowości. Jak wynika z badań, kluczowym elementem dla młodych ludzi jest praca. Szansą jest to, że wielu nie wie jeszcze, co chce zrobić. I tu jest pole do popisu dla miasta. Dlatego program zakłada międzysektorową współpracę między instytucjami publicznymi, lokalnymi przedsiębiorcami, przedstawicielami szkolnictwa oraz organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze biznesu i angażowania młodych ludzi, tak aby dostosować miejscową ofertę edukacyjną do potrzeb lokalnego rynku pracy poprzez nowe profile szkół branżowych, nowe kierunki na Akademii Techniczno-Humanistycznej, e-learning, weekendowe kursy czy doszkalania. Program zakłada też organizację wydarzeń umożliwiających uczniom najstarszych klas szkół podstawowych z Bielska-Białej i okolic poznanie możliwych opcji kariery lokalnie, po szkołach branżowych i technikach - Orientuj się zawodowo! - wydarzenie dla klas VII i VIII. Podczas takiego wydarzenia młodzi ludzie mogliby dowiedzieć się o profilach klas, poznać przedstawicieli zawodów i pracodawców, dowiedzieć się o zarobkach oraz spróbować fachu w praktyce, uczestnicząc w pokazach.

Propozycja tego wydarzenia została bardzo wysoko oceniona przez uczniów, którzy opiniowali program. Uznali oni, że to najlepszy moment, aby się czegoś dowiedzieć i pokierować swoją ścieżką zawodową. Wydarzenie miałoby również nobilitować technika i szkoły branżowe, które dają młodych ludziom fach. Uzupełnieniem tego punktu miałaby być kampania reklamowa na temat lokalnego rynku pracy dla zawodowców. Jej celem jest zmiana postrzegania zawodów rzemieślniczych i technicznych.

Kolejne propozycje dotyczą utworzenia w mieście Młodzieżowego Biura Karier oferującego kompleksowe wsparcie w pośrednictwie pracy i doradztwie personalnym, a także informacje o lokalnym rynku pracy, powstanie platformy on-line Zostanę... kreującej - za pomocą materiałów video, wywiadów z przedstawicielami różnych zawodów, relacji ze staży, przewodników po bielskich pracodawcach - pozytywny wizerunek lokalnego rynku pracy. Inne to staże i praktyki dla wszystkich chętnych, upowszechnianie do przyuczania zawodu w miejscu pracy, wydarzenie pod nazwą Jeszcze Nie Wiem (Fest) - dla niezdecydowanych w sprawie swojej kariery zawodowej. Program festiwalu mógłby zawierać spotkania inspiracyjne z interesującymi ludźmi, atrakcyjne wykłady i prelekcje, możliwość wykonania testów kompetencji, warsztaty rozwoju osobistego czy elementy rozrywkowe.

Założenia programu w aspekcie Miasto Rozwijające (Się) zawierają jeszcze podjęcie próby współpracy z międzynarodową korporacją w celu stworzenia w Bielsku-Białej środowiska pracowników zdalnych i tym samym zaoferowania młodym ludziom lokalnie dostępu do stanowisk juniorskich z potencjałem awansu - Młodzi zdalni w Bielsku-Białej.

Kierunek 2: Miasto Twórcze

To kierunek adresowany do osób, które wyjechały i są przed podjęciem decyzji o tym, gdzie pracować, gdzie założyć rodzinę, szukają atrakcyjnego miejsca do życia.

Według badań, młodzi ludzie uważają, że fenomenem Bielska-Białej w skali kraju jest aktywność mieszkańców - biznesowa, artystyczna, kulturalna i społeczna. Dodatkowo, osoby, które mają już na siebie pomysł, sądzą, że w Bielsku-Białej jest go łatwiej zrealizować niż w dużym mieście.

Autorzy programu wymieniają tu działania związane z konkursami: Konkurs Inicjatyw Młodzieżowych organizowany przez Wydział Kultury i Sztuki i Młodzieżową Radę Miasta, konkurs Zrób Zamęt! zakładający zgłaszanie pomysłów na zagospodarowanie nieużytkowanej przestrzeni miejskiej, np. pustych lokali przy ul. 11 Listopada na określony w regulaminie konkursu czas, na pracownię, galerię sztuki, klub wymiany komiksów itp.

Proponują też organizację konkursu sportowego dla tych, którzy nie są zainteresowani kulturą, organizację zlotów absolwenckich, konkurs Zgarnij kasę, zacznij działać - polegający na finansowaniu i nadzorowaniu dobrych pomysłów biznesowych młodych ludzi.

Młodzi ludzie sygnalizują też potrzebę stworzenia bezpłatnej miejskiej przestrzeni coworkingowej i miejsca ożywionej działalności kulturalnej, artystycznej i rozrywkowej poprzez udostępnienie np. miejskiej przestrzeni postfabrycznej organizacjom pozarządowym.

Autorzy programu proponują także powrót w Bielsku-Białej do istnienia Centrum Wolontariatu i rozwoju sieci wolontariuszy. Ostatnim punktem w tej grupie zadań jest jeszcze mocniejsze niż dotychczas wsparcie organizacji pozarządowych i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego przez miasto, w kontekście np. dofinansowywania inicjatyw młodych ludzi, mikrograntów i wzmacniania organizacyjnego.

Filar. Niwelowanie Barier

Główną bolączką młodych ludzi w Bielsku-Białej, co pokazały badania, jest transport publiczny, który ogranicza im np. możliwości korzystania z oferty popołudniowej w mieście. Prozaicznie, jeśli mieszkają poza miastem, nie mają jak wrócić do domu. Poza tym sygnalizują też potrzebę rozbudowy ścieżek rowerowych, stworzenia aplikacji i strony www integrującej wszystkie miejskie i aglomeracyjne opcje transportowe czy stworzenia platformy społecznościowej umożliwiającej współdzielenie miejsc w środkach transportu.

Druga kwestia to mieszkalnictwo. Młodzi zauważają dużą dysproporcję pomiędzy wysokimi kosztami życia a niskimi zarobkami w Bielsku-Białej. Dlatego proponują utworzenie finansowanej przez miasto Miejskiej Agencji Najmu dla Młodych, umożliwiającej dostęp do mieszkań w cenach niższych niż rynkowe, stworzenie puli mieszkań Towarzystwa Budownictwa Społecznego dla młodych czy przeznaczenie puli mieszkań komunalnych dla osób chcących zacząć mieszkać samodzielnie lub przeprowadzić się do Bielska-Białej.

Filar. Bielsko-Biała Młodych

Ten aspekt programu ma umacniać przeświadczenie młodych, że Bielsko-Biała jest ich miastem, że mogą się z nim utożsamiać i tu budować bazę swoich kontaktów zawodowych, społecznych i towarzyskich.

Aby tak się stało, potrzebne jest, ich zdaniem, utworzenie Centrum Aktywności Społecznej młodych - byłaby to przestrzeń w centrum miasta z ofertą możliwości spędzenia wolnego czasu, przestrzeń do nauki i pracy z dostępem do komputera, z możliwością rezerwacji sali na własne inicjatywy czy kawiarenkę społeczną. Sensowne będzie powołanie stanowiska Pełnomocnika ds. Młodych Ludzi, utworzenie miejskiego systemu informacji młodzieżowej w postaci aplikacji na telefon, strony www i profilu w mediach społecznościowych.
Kolejny punkt dotyczy włączenia młodych ludzi w procesy zagospodarowania przestrzeni miejskiej - np. ścieżek rowerowych, o tworzenie regulaminów Orlików, punktów miejskiego wi-fi - w formie konsultacji społecznych online; utworzenia funduszu uczniowskiego dofinansowującego inwestycje związane ze szkołą i wzmocnienia Młodzieżowej Rady Miasta.

- Opracowanie jest ciekawe, z niektórymi zagadnieniami się zgadzam, niektóre są dla mnie nowością. Muszę to przeanalizować. W tym opracowaniu jest też jakaś krytyka aktualnej sytuacji w mieście, ale też po to to robiliśmy, żeby nie zamiatać problemów pod dywan, tylko wyjąć i próbować się z nimi zmierzyć. Urząd przeanalizuje opracowanie i przedstawimy nasze rekomendacje. Chcemy wdrożyć pakiet dla młodych, ale to wszystko trzeba jeszcze przeanalizować, kto to ma zrobić, czy organizacje pozarządowe czy my, jakie środki trzeba na to przeznaczyć - mówił po prezentacji prezydent Jarosław Klimaszewski.

Na zakończenie spotkania prezydent przedstawił zebranym Zofię Pietrzykowską, która od sierpnia br. będzie formalnie pełniła funkcję doradcy prezydenta do spraw młodzieży.