15 projektów na 15 lat. Zobacz 15 inwestycji, które zmieniły woj. śląskie

Województwo śląskie efektywnie i skutecznie zarządza środkami unijnymi. Dzięki nim powstało 16 tys. miejsc pracy, ponad 110 km nowych dróg, zakupiono ponad 600 autobusów i tramwajów, a wsparcie na rozwój otrzymało prawie 3000 przedsiębiorców. Od 2004 roku to ponad 23 mld zł. Rozliczenie Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 dopiero przed nami, ale ogłoszono już 322 nabory konkursowe, a wartość zaangażowanych środków to już 97 proc. alokacji całego programu.

Prezentujemy 15 inwestycji na nasze piętnastolecie. Oczywiście wybór jest subiektywny, zależało nam jednak, aby pokazać projekty duże, znaczące dla całego regionu, ale również te mniejsze, wpływające na najbliższe otoczenie. Poniższe przykłady to jedynie niewielki procent zrealizowanych przedsięwzięć.

1. Międzynarodowe Centrum Kongresowe

Budowa kosztowała 378 mln zł, w tym dofinansowanie z UE wyniosło 182 mln zł. Centrum stało się miejscem ważnych wydarzeń, targów i konferencji. Odbywają się w nim takie wydarzenia, jak Europejski Kongres Gospodarczy czy Kongres Małych i Średnich Przedsiębiorstw. W grudniu ubiegłego roku gościli tutaj uczestnicy COP 24. W listopadzie odbędzie się piąta Światowa Konferencja WADA dotycząca dopingu w sporcie.

2. Muzeum Śląskie w Katowicach

W zrewitalizowanych murach kopalni mieści się m.in. Centrum Scenografii Polskiej, zaś pod ziemią - z myślą, aby nie zasłaniać postindustrialnej, górniczej spuścizny - znajdują się ekspozycje ilustrujące dzieje Górnego Śląska. Ten główny, podziemny fragment muzeum znaczą jedynie szklane wieże na powierzchni. Dzięki takiemu rozwiązaniu zabytkowe budynki dawnej kopalni, mimo iż położone w głębi terenu, nie zostały zasłonięte nowym gmachem. Realizacja siedziby muzeum kosztowała 261 mln zł, w tym ok. 178 mln zł unijnego dofinansowania.

Teren byłej Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice”, w centrum miasta, koło Spodka, w całości został przekształcony w tak zwaną Strefę Kultury. W wyniku prac zdegradowany, postindustrialny obszar został przekształcony w nowoczesne centrum sztuki i kultury i jednocześnie największą instytucję kultury w regionie. Dwa spośród trzech obiektów, tzn. Muzeum Śląskie oraz Międzynarodowe Centrum Kongresowe, zostały dofinansowane z RPO WSL 2007-2013 jako projekty kluczowe.

3. Klasztor Ojców Paulinów w Częstochowie

Głównym celem projektu było zachowanie dla przyszłych pokoleń zarówno regionalnego, jak i światowego dziedzictwa kulturowego poprzez renowację i remont zabudowań klasztornych, budynku bazyliki pod wezwaniem Krzyża Świętego i Narodzenia Matki Bożej oraz kurtyny północnej klasztoru Ojców Paulinów na Jasnej Górze. Przy okazji renowacji dokonano dwóch niezwykle interesujących odkryć. Okazało się, że pod obrazem św. Maksymiliana znajduje się piękne marmurowe wyobrażenie św. Marii Magdaleny. Obok ołtarza odsłonięto natomiast portal i odkryto drzwi z ozdobną kratą, zamurowane i zasłonięte do tej pory konfesjonałem. Drzwi prowadzą do kaplicy św. Antoniego, znajdującej się przy wejściu do bazyliki. W latach 2007-2012 w projekt zaangażowano ok. 44 mln zł, w tym ok. 36 mln zł z unijnego wsparcia.

4. Drogowa Trasa Średnicowa

To najważniejsza inwestycja drogowa na Śląsku. Łączy sześć miast: Katowice, Chorzów, Świętochłowice, Rudę Śląską, Zabrze i Gliwice. Nie zastępuje równoległej autostrady A4, przeznaczonej dla ruchu tranzytowego, lecz obsługuje ruch lokalny, stanowiący około 88 proc. całości. W sumie trasa z Katowic do Gliwic liczy ponad 30 kilometrów.

5. Nowe pociągi

W sumie zakupiono 25 nowych elektrycznych pociągów typu Elf, które wykorzystuje spółka Koleje Śląskie do wykonywania regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich. Dzięki temu poprawiła się jakość przejazdu. Dofinansowanie to 139 mln zł.

6. Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka w Katowicach

To wspólna biblioteka dwóch uczelni: Uniwersytetu Ekonomicznego i Uniwersytetu Śląskiego. Nowy budynek umożliwił stworzenie biblioteki „hybrydowej”, udostępniającej równolegle wszelkie dokumenty niezależnie od ich nośnika - książki, czasopisma, bazy danych, teksty elektroniczne, materiały audiowizualne, multimedia oraz zbiory dostosowane do specjalnych grup użytkowników, np. osób z niepełnosprawnością. Przewidziano możliwość zgromadzenia i magazynowania około 1,8 mln woluminów. Centrum pełni także rolę miejsca wystaw, spotkań i konferencji naukowych. CINIBA zdobyła wiele nagród, w tym m.in. Building of the Year 2012; Grand Prix Nagrody Architektonicznej „Polityki” 2012; Nagrodę Roku 2012 za najlepszy obiekt architektoniczny wzniesiony ze środków publicznych oraz Nagrodę Główną w Konkursie Polski Cement w Architekturze. Wartość projektu to 79 mln zł, w tym dofinansowanie - 52 mln zł.

7. Elektryczne autobusy w Jaworznie

Miasto od wielu lat modernizuje swoją komunikację. W 2017 r. kupiło 22 autobusy elektryczne, które pozwolą ograniczyć emisję zanieczyszczeń i wyeliminować hałas. W ramach projektu poza zakupem nowego taboru zainwestowano w system inteligentnego zarządzania flotą wraz z budową centralnej stacji ładowania i wymiany baterii oraz rozproszonych stacji szybkiego ładowania baterii w Jaworznie. Wartość projektu to ponad 67 mln zł, dofinansowanie - 41 mln zł.

8. Nowa Elka

Po siedmiu latach znów możemy się cieszyć, korzystając z wybudowanej na nowo w Parku Śląskim ELKI. Nowa kolej linowa ma dwa kilometry długości i można z niej korzystać przez cały rok, niezależnie od pogody, dzięki zastosowaniu gondoli i krzesełek. Jest ona również dostosowana do osób z niepełnosprawnościami. Koszt projektu to prawie 35 mln zł, dofinansowanie - 23 mln zł.

9. Tramwaje w Częstochowie

W Częstochowie wybudowano nowy, piętnastokilometrowy odcinek linii tramwajowej oraz zakupiono 7 nowych ekologicznych i przystosowanych dla osób z niepełnosprawnością składów. Dzięki nowej infrastrukturze przewiduje się, że codziennie z przejazdów korzysta ponad 10 tys. osób. Na budowę i zakup pojazdów szynowych wydano prawie 51 mln zł z unijnym udziałem około 35 mln zł.

10. Nowoczesny dworzec w Cieszynie

Dzięki środkom unijnym XIX-wieczny zrujnowany budynek dworca odzyskał blask, a Cieszyn zyskał zintegrowany węzeł przesiadkowy. Nowy budynek zyskał poczekalnię, kasy biletowe i toalety. Pomiędzy poczekalniami dla komfortu pasażerów zbudowano dach, plac manewrowy oraz nowy układ drogowy, chodniki, ścieżki rowerowe i parkingi. Nowoczesny dworzec obsługuje w chwili obecnej 3,5 tys. osób. Koszt to 17 mln zł, dofinansowanie - 10 mln zł.

11. Centrum Sztuki Filmowej

Na potrzeby Centrum zaadaptowano legendarne kino Kosmos w Katowicach. Mieszczą się tutaj nowoczesne archiwum oraz stanowiska do kopiowania materiałów archiwalnych we wszystkich technikach audiowizualnych. Zaplecze produkcyjne umożliwia świadczenie usług w zakresie realizacji zdjęć, montażu, udźwiękowienia oraz techniki oświetleniowej. Dzięki temu Centrum stanowi wsparcie dla studentów Wydziału Radia i Telewizji, Zakładu Filmoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Sztuk Pięknych oraz twórców z niezależnych klubów filmowych. Centrum wyposażone jest również w ogólnie dostępne sale kinowe. Odbywają się tutaj przeglądy mistrzów kina i cykle prezentujące klasykę z tradycyjnej taśmy 35 mm ze zbiorów jedynej w Polsce regionalnej Filmoteki Śląskiej oraz Filmoteki Narodowej - Instytutu Audiowizualnego. Dofinansowanie wyniosło 7,7 mln zł.

12. Pracownia sztucznego serca w Zabrzu

Projekt Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii przewidywał przystosowanie pomieszczeń oraz zakup specjalistycznej aparatury dla Laboratorium Technologicznego. Utworzono specjalistyczne stanowiska z tak zwaną czystą strefą do tworzenia sztucznego serca. Dzięki nowej metodologii w 2018 roku po raz pierwszy wszczepiono pierwsze sztuczne serce w Polsce. Koszt to 1,2 mln zł, unijny udział - 560 tys. zł.

13. Zielone przedszkole w Żorach

Nowoczesny budynek 5-oddzialowego przedszkola powstał przy Szkole Podstawowej nr 1 w Żorach. Nowa część została połączona z istniejącym budynkiem. Dzięki tej inwestycji miejsce w przedszkolu znalazła grupa 3- i 4-latków. Przedszkole jest jednokondygnacyjne, a wyróżnia je niezwykła elewacja oraz tzw. zielony dach z tarasem, na którym odbywają się zajęcia na świeżym powietrzu. Budynek został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Znajduje się w nim 5 sal przedszkolnych, z których każda przeznaczona jest dla 25 dzieci, oraz kuchnia wraz z zapleczem, a także jadalnia. W sumie w przedszkolu bawi się i uczy aż 125 dzieci. Przedszkole nr 4 na Kleszczówce zdobyło prestiżowe wyróżnienie dla najlepszych inwestycji w Polsce w konkursie TOP Inwestycje Komunalne 2018 r. Wartość projektu to 5,2 mln zł, wkład UE - 4,6 mln zł.

14. Samowystarczalny przystanek

Spółka Helionenergia rozpoczęła pracę nad projektem „Autonomiczny przystanek komunikacji publicznej z wbudowanym systemem dynamicznej informacji pasażerskiej”. Jego celem jest opracowanie technologii produkcji samowystarczalnego pod względem energetycznym przystanku komunikacji publicznej, który stanie się częścią tzw. inteligentnego miasta. Zostanie wyposażony w technologię e-papieru, zapewniającą pełną, audiowizualną informację pasażerską. Użytkownicy będą mogli skorzystać z ładowarek do telefonów czy interaktywnych map. Dzięki wykorzystaniu energii słonecznej będzie przyjazny dla środowiska. Całkowity koszt to prawie 5,5 mln zł, dofinansowanie - ponad 3,5 mln zł.

15. Lekki, ergonomiczny, ekologiczny i …drukowany

Firma Cosmotech opracowała i wdrożyła do produkcji innowacyjny wózek inwalidzki z możliwością personalizacji parametrów, wykonany przy użyciu wyspecjalizowanych drukarek 3D. W pomyśle wykorzystano technologię łączenia włókna węglowego z elementami polimerowymi powstałymi drogą druku 3D. Pozwala ona na dostosowanie urządzenia do potrzeb pacjenta, które dzięki zaleceniom ortopedy może mieć również zastosowanie rehabilitacyjne. Wózki projektowane przez Cosmotech wyróżniają się oprócz elastyczności wymiarów również wpadającą w oko stylistyką i niską wagą - rama najnowszego modelu to jedynie 2,9 kg. Wdrożenie do produkcji składanego wózka inwalidzkiego kosztowało ogółem: 536 tys., w tym dofinansowanie - 196 tys. zł.

Więcej na http://www.rpo.slaskie.pl