Lichwiarska pożyczka bielskiej spółki. Interweniował Zbigniew Ziobro

Kwota pożyczki niższa od opłat dodatkowych

Skarga została wywiedziona od prawomocnego nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym 19 września 2012 roku przez Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej. Postępowanie toczyło się z pozwu bielskiej spółki udzielającej pożyczek. Podmiot ten domagał się od pozwanej mieszkanki Wrocławia, zapłaty ponad 13 tys. złotych wraz z odsetkami z tytułu niespłaconej pożyczki, wynikającej z umowy zawartej w sierpniu 2011 roku.

W rzeczywistości kwota udostępniona pozwanej wyniosła 3,6 tys. złotych, natomiast koszty związane z jej ubezpieczeniem, opłatą przygotowawczą i wynagrodzeniem pożyczkodawcy - łącznie przekroczyły 4,4 tys. złotych. Spłatę pożyczki zabezpieczono wekslem in blanco. Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej rozpoznał pozew na korzyść spółki, nakazując kobiecie zapłacić żądaną kwotę w całości i dodatkowo blisko 2,6 tys. złotych kosztów procesu.

Konsument pozbawiony należnej ochrony

Od sądowego nakazu zapłaty Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną. Zarzucił w niej sądowi orzekającemu działanie sprzeczne z określonymi w art. 76 Konstytucji RP zasadami dotyczącymi zapewnienia skutecznej ochrony konsumenta przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, a także rażące naruszenie prawa, poprzez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla bez zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru zapisów umowy pożyczki i w sytuacji, gdy treść weksla nasuwała uzasadnione wątpliwości czy kwota wykupu weksla - objęta żądaniem pozwu - nie była wynikiem zastosowania przez powoda klauzul abuzywnych lub sprzecznych z przepisami prawa.

Złamane zasady współżycia społecznego

Prokurator Generalny pokreśli, że powodowa spółka zastrzegając w umowie tak wysokie koszty dodatkowe w postaci marż, opłat i prowizji w nadmierny i niczym nieuzasadniony sposób obciążający pożyczkobiorcę, przewidziała dla siebie wynagrodzenie jakiego nie mogłaby osiągnąć przy zastosowaniu samej tylko instytucji odsetek kapitałowych. Jednocześnie powód nie wykazał że koszty te znalazły odzwierciedlenie w rzeczywiście poniesionych przez spółkę wydatkach związanych z realizacją przedmiotowej umowy.

Tak duża dysproporcja pomiędzy wysokością realnie udostępnionej pozwanej kwoty pożyczki a kosztami dodatkowymi stanowiła, zdaniem skarżącego rażące naruszenie zasad uczciwości, lojalności i równowagi kontraktowej.

- Wskazał też że Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej nakładając na stronę będącą konsumentem obowiązek zapłaty bez zbadania prawidłowości stosunku podstawowego, z którego wynikło zobowiązanie w sytuacji, gdy drugą stroną umowy był przedsiębiorca, pozbawił pozwaną należytej ochrony i zlekceważył konsumencki charakter łączącego strony zobowiązania. Tym samym wydane orzeczenie ocenił jako sprzeczne z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej - informuje zespół prasowy Prokuratury Krajowej.

Sąd Najwyższy uchylił nakaz zapłaty

- Sąd Najwyższy w pełni podzielił zasadność wszystkich zarzutów skargi nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego stwierdzając, że Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej był uprawniony i zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodu z dokumentu tj. umowy pożyczki, w oparciu o którą wystawiony został weksel in blanco, a odstępując od zbadania zawartych w niej klauzul dopuścił się w tym zakresie obrazy przepisów prawa materialnego i procesowego, przy czym naruszenia te ze względu na ich wagę, stopień naruszenia oraz ujemne skutki dla stron postępowania miały charakter rażący. Zdaniem Sądu Najwyższego w ustalonych okolicznościach faktycznych to zaniechanie sądu orzekającego, doprowadziło do pozbawienia pozwanej jako konsumenta należytej ochrony prawnej - wyjaśnia PK.

Wobec zaistniałych przesłanek, zgodnie z wnioskiem Prokuratora Generalnego, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony nakaz zapłaty i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bielsku-Białej.