[WIDEO] Wielka kolędnicza impreza potrwa cały styczeń

3 stycznia na zachętę organizatorzy Żywieckich Godów zorganizowali w Bielsku-Białej konferencję prasową w Ratuszu, po której odbył się przemarsz kilkudziesięciu barwnych przebierańców przez miasto. Przeszli oni z placu świętego Mikołaja, przez Rynek, plac Bolesława Chrobrego, ulicę 11 Listopada do Ratusza, gdzie życzenia pomyślności w nowym roku odebrał od korowodu zastępca prezydenta miasta Adam Ruśniak.

Podczas pochodu ulicami miasta harcom, dokazywaniom, zaczepianiu dziewcząt i życzeniom złożonym przypadkowym przechodniom nie było końca. Wszystko odbyło się przy bardzo głośnych dźwiękach trzaskania z batów przez pachołków, gwizdów i innych. Bielszczanie mogli zobaczyć postacie koni, panny młodej, niedźwiedzi, śmierci, diabłów, Żyda, Cyganów, Dziechciorza, czyli postaci z przeszłości, zazwyczaj Węgra lub Słowaka handlującego dziechciem, kominiarza czy bardzo barwnego szmurkorza, na strój którego składają się drewniana maska, oraz ubranie z pozszywanymi frędzlami, wstążkami lub bibułą. Kolędnikom przygrywali górale.

Taka promocja Żywieckich Godów w Bielsku-Białej odbyła się po raz drugi. - I bardzo się z tego cieszę. To barwne, folklorystyczne wydarzenie. Bielsko-Biała jest miastem leżącym u stóp Beskidów, niemniej nie byłoby go, gdyby nie kultura góralska i praca górali, bo przecież wraz z góralami przybyły owce, a owce dały wełnę, która była głównym budulcem, dzięki niej nasze miasto mogło stać się potęgą wełniarską i na tej potędze zbudować swoje bogactwo, a co za tym idzie piękna spuściznę, towarzyszącą nam do dziś - kamienice, tradycje przemysłowe. Dlatego bardzo się cieszymy, że przyjechaliście do Bielska-Białej i wasza impreza za miesiąc zakończy się w Bielsku-Białej. Życzę wszystkim - organizatorom i wykonawcom, żeby mogli te tradycje w piękny sposób przekazywać, a przy okazji dziękuje i gratuluję za to, że jeszcze jest jeszcze całkiem spora grupa amatorów tej tradycji i kultury, że państwo z roku na rok staracie się przypominać o tym jakie są nasze korzenie - mówił zastępca prezydenta Bielska-Białej Adam Ruśniak.

- To wyjątkowe święto kolędowania i obrzędów związanych z Bożym Narodzeniem znów możemy poczuć w naszym mieście - wtórował mu dyrektor Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej Lesław Werpachowski.

Kolędnicy panują w Żywcu już od sylwestrowej nocy i tak będzie aż przez miesiąc. - O 23.00 w sylwestra przekazałem klucze do bram miasta żywieckim Jukacom, czyli kolędnikom z Zabłocia - ta tradycja jest ogromna. To oni właśnie obronili mieszkańców Żywca, Żywiecczyzny przed Szwedami - stanęli na moście żywieckim i batami pędzili Szwedów tak, że ci nie wiedzieli, gdzie się mają zatrzymać - mówił o tradycji burmistrz Żywca Antoni Szlagor.

- Wspólnie z Regionalnym Ośrodkiem Kultury w Bielsku-Białej oraz Gminnym Ośrodkiem Kultury w Milówce staramy się każdego roku przygotować dla państwa program, który pokazuje tradycje górali żywieckich, śląskich, piękne polskie tradycje - zapewniał podczas konferencji prasowej dyrektor Miejskiego Centrum Kultury w Żywcu Marek Regel.

I rzeczywiście ten program jest bardzo bogaty. Począwszy od weekendu 15 i 16 stycznia odbędą się - konkurs trzaskania z bata, konkurs kolędowania w izbie, dzień plenerowy Żywieckich Godów, który będzie okazją do zobaczenia, jak w tradycyjny sposób na Żywiecczyźnie wita się Nowy Rok, koncerty kapel góralskich, degustacja potraw regionalnych, możliwość zobaczenia dzieł twórców ludowych z tego regionu, wiele imprez towarzyszących, m.in. koncert noworoczny w wykonaniu Reprezentacyjnego Folklorystycznego Zespołu Miasta Żywca Ziemia Żywiecka czy jasełka Zespołu Pieśni i Tańca Pilsko z Żywca. Dużą imprezą organizowaną przy okazji Żywieckich Godów jest co roku Pastorałka Żywiecka, czyli Przegląd Kolęd i Pastorałek. W tym roku odbędzie się on 8 stycznia w Żywcu. Celem imprezy jest przypomnienie młodzieży i dzieciom tradycji kolędowania i zaznajomienie ich z tradycyjnymi dla Żywiecczyzny i kraju kolędami i pastorałkami.

Same Żywieckie Gody są swego rodzaju podsumowaniem autentycznego obrzędu kolędowania na Żywiecczyźnie. W tym sezonie do mieszkańców swoich miejscowości wyszło dwadzieścia pięć grup przebierańców, niektóre liczyły po 50 osób, niektóre 20 czy 15. Wiodącymi gminami w kolędniczej tradycji są te na południe od Żywca - Radziechowy Wieprz, Węgierska Górka, Milówka i Rajcza.

- Młodzież kończąc Żywieckie Gody w styczniu, już myśli o tym, jak przygotować się na kolejne kolędowanie. Serce rośnie, bo potrafią pokazać swoją tożsamość, korzenie, potrafią bardzo dokładnie odegrać swoją postać, bo to ma wielkie znaczenie - mówił dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Milówce Andrzej Maciejowski. - A tradycja wśród nas jest silniejsza niż wszystko. W tym roku przyszło nam kolędować w bardzo wymagającej pogodzie, dlatego żeby przyjechać dziś do Bielska-Białej i godnie się prezentować, dzień wcześniej musieliśmy zreperować wiele strojów zniszczonych przez deszcz. Kolędnicy potrafili się zawziąć, popracować i jesteśmy tu, u państwa - dodał dyrektor. Potwierdził również, że w prezentowanych przez kolędników obrzędach nie ma żadnej reżyserii, tylko spontaniczność. Wszystko zależy od świadomości młodych ludzi, a ci przychodząc do grup, mają ją naprawdę dużą, podkreślał.

Wszystko, co się dzieje podczas obrzędów, ma znaczenie. Najważniejsze postacie to konie - symbol siły i energii. W pewnym momencie zwierzęta padają na ziemię, co oznacza, w okresie przełomu roku i przesilenia słonecznego, utożsamianie się z umieraniem Ziemi. Konie też umierają i dopiero poprzez różne zabiegi Cyganów i zielarek ożywają i przywracają do życia przyrodę, sprawiają, że w najbliższym roku będzie dobrze rodziła. Z dawnych pogańskich czasów i obrzędu Zaduszków pochodzi geneza robienia przez grupy kolędnicze niesamowitych hałasów. Używają do tego dzwonków, gwizdków, trzaskania z batów. Wszystko to, w okresie świąt ma wypłoszyć dusze nawiedzające nasze domostwa. Maski, które zakładają postacie, też pełnią taką rolę. Natomiast turlające się po ziemi niedźwiedzie pobudzają ją do życia, żeby lepiej rodziła. W całej obrzędowości znaczenie mają też życzenia przekazywane przez kolędników, żeby w nowym roku nam się szczęściło, żeby było dobrze, zdrowo w gospodarstwie i żeby plony były lepsze.

W Żywieckich Godach 2022 zaprezentuje się 18 grup kolędniczych, czyli około 700 przebierańców. Zwyczaj Dziadów Noworocznych został wpisany na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, prowadzoną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Celem wydarzenia jest ocalenie od zapomnienia zwyczajów związanych z kolędowaniem w Beskidach.

Głównymi organizatorami Żywieckich Godów są bielski Regionalny Ośrodek Kultury, a także centra kultury w Żywcu i Milówce.