Industriada 2025: Skarby Ziemi w Starej Fabryce

Program INDUSTRIADY ,,Skarby Ziemi”

12.00 Rozpoczęcie INDUSTRIADY - otwarcie Starej Fabryki

Bez skarbów ziemi - w szczególności rud metali i węgla - nie byłaby możliwa rewolucja przemysłowa, także w ośrodku bielsko-bialskim. Węgiel, sprowadzany z kopalń Górnego Śląska oraz zagłębia ostrawsko-karwińskiego, spalany w kotłowniach, wprawiał w ruch maszyny parowe tutejszych fabryk włókienniczych.

Bez produkowanych w hutach i walcowniach stali, żelaza oraz innych metali nie byłby możliwy od połowy XIX w. dynamiczny rozwój zakładów branży metalowo-maszynowej.

Stara Fabryka - oddział Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, przybliża zwiedzającym industrialną przeszłość „miasta stu przemysłów”. Ekspozycja, ulokowana w zabytkowym budynku dawnej fabryki sukna Büttnerów, prezentuje unikatową kolekcję maszyn i urządzeń, pracujących niegdyś w tutejszych zakładach włókienniczych. Wysokogatunkową „Bielską Wełnę” znał cały świat.

12.00 - 18.00 Rudy, skały i solanki - zapomniane skarby Beskidu - wystawa (wydarzenie HIT)

Wystawa będzie składać się z 5 modułów obrazujących 5 „skarbów”- kategorii (grup) bogactw naturalnych występujących i eksploatowanych na terenie Beskidów w przeszłości, a w niektórych przypadkach do dnia dzisiejszego.

Każdy z modułów składać się będzie z gabloty zawierającej poszczególne kategorie grup surowcowych pochodzących ze zbiorów geologicznych Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej oraz kolekcji prywatnych kolekcjonerów. Towarzyszyć im będą bogato ilustrowane tablice z informacją dotyczącą tradycji, sposobów eksploatacji i przetwarzania poszczególnych grup bogactw naturalnych. Wykorzystując znaczną przestrzeń, w której funkcjonować będzie ekspozycja (duża sala ekspozycyjna), każdemu modułowi będzie towarzyszyć próba rekonstrukcji technik dawnej produkcji - np. rekonstrukcja kotlinkowego pieca do wytopu żelaza, paleniska solowarskiego, pracowni garncarskiej itp.

Wystawie towarzyszyć będą trzy wykłady prowadzone przez kuratorów wystawy - archeologów z MHBB P.Chorążych.

12.00 - 17.00 Fabryka pełna skarbów - warsztaty kreatywne

Wire wrapping, inaczej owijanie drutem, jest jedną z najstarszych metod tworzenia ozdób. Przykłady biżuterii z drutu pochodzą już sprzed tysięcy lat przed naszą erą. Używając szczypiec, kombinerek i drutu stworzymy delikatne, a zarazem misterne i oryginale wzory, które w połączeniu z kamieniami szlachetnymi oraz kryształami zamienią się w Twój prawdziwy skarb - niezwykłe naszyjniki, kolczyki czy bransoletki - który będzie dopełnieniem niejednego stroju.

Realizacja: Dorota Kapska, Elżbieta Kozłowska, Justyna Kubaczka.

12.00 - 12.45 Wokół wystawy „Rudy, skały i solanki - zapomniane skarby Beskidu” - wykład

Tematem wykładu będzie przegląd zagadnień zaprezentowanych na wystawie Rudy, skały i solanki - zapomniane skarby Beskidów, związany z wykorzystaniem bogactw naturalnych na tym terenie. Szczególny nacisk zostanie położony na dawne tradycje wydobycia rud żelaza na tym terenie i działalności hutniczej (huty w Ustroniu, Trzyńcu, Węgierskiej Górce i Ślemieniu).

Wykład prowadzony będzie przez kuratorów wystawy - archeologów z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej (dr Ryszard Chybiorz - emerytowany adiunkt Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Bożena Chorąży, Bogusław Chorąży).

13.15 - 14.45 Skarby ziemi, a miasto stu przemysłów - zwiedzanie z przewodnikiem

Jak industrializacja wpłynęła na rozwój miasta? Jakie maszyny zainicjowały rewolucję przemysłową w branży włókienniczej? Co napędza maszynę parową? Jakie minerały wykorzystywano niegdyś w procesach włókienniczych? Do czego wykorzystywano wodę? Na te i inne pytania będzie można znaleźć odpowiedź podczas oprowadzania po ekspozycji Starej Fabryki.

15:00 - 15:45 Rudy, skały i solanki - zapomniane skarby Beskidu - wykład

Podobnie jak w pierwszym przypadku jego tematem będzie omówienie zagadnień zaprezentowanych na wystawie. Głównym przedmiotem zainteresowania będzie problematyka wykorzystania surowców skalnych na terenie Beskidu. Temat ten zostanie omówiony w szerokim spektrum chronologicznym: od pradziejów po czasy współczesne.

Wykład prowadzony będzie przez kuratorów wystawy - archeologów z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej (dr Ryszard Chybiorz - emerytowany adiunkt Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Bożena Chorąży, Bogusław Chorąży).

16.00 - 17.30 Skarby ziemi, a miasto stu przemysłów - zwiedzanie z przewodnikiem
Jak industrializacja wpłynęła na rozwój miasta? Jakie maszyny zainicjowały rewolucję przemysłową w branży włókienniczej? Co napędza maszynę parową? Jakie minerały wykorzystywano niegdyś w procesach włókienniczych? Do czego wykorzystywano wodę? Na te i inne pytania będzie można znaleźć odpowiedź podczas oprowadzania po ekspozycji Starej Fabryki.

17.00 - 17.45 Rudy, skały i solanki - zapomniane skarby Beskidu - wykład

Tematem wykładu będzie przegląd zaprezentowanych na wystawie zagadnień, ze szczególnym omówieniem tradycji solowarskiej (warzelnictwa soli). Związana jest ona z obecnością źródeł solankowych na terenie Żywiecczyzny. Jak wskazują na to wyniki ostatnio przeprowadzonych badań archeologicznych w Soli, gm. Rajcza (2024 r.) pozyskiwanie soli z tych zasobów rozpoczęto już w czasach prehistorycznych (900-300 p.n.e.), a kontynuowano w czasach średniowiecznych i wczesnonowożytnych.
Wykład prowadzony będzie przez kuratorów wystawy - archeologów z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej (Bożena Chorąży, Bogusław Chorąży).

18.00 - 18.15 Zakończenie INDUSTRIADY - zamknięcie Starej Fabryki - spotkanie

Zakończenie INDUSTRIADY - zamknięcie Starej Fabryki to moment, w którym wydarzenie dobiega końca. Dziękujemy wszystkim uczestnikom za obecność i zapraszamy na kolejną edycję, by znów wspólnie odkrywać przemysłową historię regionu.